Przez blisko trzy dni (13 – 15 września br.) trwał projekt „Wieczórkowo”, realizowany przez Jasielski Dom Kultury w ramach partnerstwa „Głos tradycji”. Zadanie adresowane do młodzieży w wieku od 13 do 18 roku życia odbywało się w ramach programu Bardzo Młoda Kultura 2023 – 2025, prowadzonego przez Narodowe Centrum Kultury, a dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Razem z partnerami: Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej oraz Stowarzyszeniem Kultury Ludowej w Trzcinicy, zorganizowane zostały warsztaty: taneczne, śpiewacze, muzykanckie, teatralne i rękodzielnicze, które miały na celu przygotowanie widowiska pt. „Wieczórkowo”. Finał odbył się 15 września br. w krośnieńskim Etnocentrum.
– Celem projektu było poznanie tradycji wieczórków, które odbywały się na Podkarpaciu, a także repertuaru z nimi związanego. Młodzież poznała pieśni, które wykonywała podczas widowiska, a niektóre historie pokazała teatralnie. Młodzi ludzie przygotowali również samodzielnie dekorację do widowiska – mówi Ewa Grzebień, koordynator inicjatywy, kierownik Działu Animacji i Kultury w JDK.
Większość warsztatów: taneczne, śpiewacze, muzykanckie i teatralne została przeprowadzona w Jasielskim Domu Kultury przez Aleksandrę Cieślik, skrzypaczkę i muzykologa oraz Bartosza Gałązkę, folklorystę. Natomiast warsztaty rękodzielnicze odbyły się w Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej i poprowadziły je instruktorki: Monika Smyła i Katarzyna Bartuś.
W trakcie trzydniowych, bardzo intensywnych spotkań, młodzi ludzie zostali wprowadzeni w tematykę tradycji folkloru pogórzańskiego oraz wieczórków. Poznali czym były spotkania nazywane w naszym regionie wieczórkami oraz nauczyli się trzech pieśni. W ramach warsztatów uczestnicy poznali także podstawy śpiewu i tańca ludowego. Nauczyli się tańczyć polkę, oberka oraz regionalne tańce pogórzańskie.
– Pieśni pochodziły z repertuaru żywej tradycji Podkarpacia, szczególnie z Pogórza i Łemkowszczyzny. Pieśni wieczórkowe, narracyjne, dziadowskie legendy o nierzadko skomplikowanych, trudnych melodiach. Ale uczestnicy warsztatów fantastycznie poradzili sobie z trudnym repertuarem, pokochali go i podczas finału mogliśmy je usłyszeć w żarliwym, autentycznym i pięknym wykonaniu młodzieży – podsumowuje projekt Bartosz Gałązka.
– Dla mnie ten projekt jest ważny z dwóch powodów: po pierwsze dlatego, że młodzież miała okazję się spotkać i wcielić wcale nie w proste role, a po drugie poznać i przekazać kolejnym pokoleniom tę wiedzę. Przez trzy dni poznaliście się, zrozumieliście trochę ideę tego projektu, który był trudny ale też i bardzo ważny. Będę dokładać starań, abyście pokazali kiedyś innym czym były wieczórki – powiedziała podczas finału Elwira Musiałowicz – Czech, dyrektor Jasielskiego Domu Kultury.
Widowisko, które powstało w ramach projektu, przygotowane zostało w oparciu o pieśni śpiewane podczas wieczórków. Były to charakterystyczne utwory, bo dotyczyły tematów bardzo mrocznych, brutalnych i bardzo krwawych. – Traktowały o czynach niegodnych, mrocznych ale zawsze intrygujących słuchaczy. Przenieśmy się w czasy przełomu XIX i XX wieku, kiedy ludzie nie mieli Internetu, książek, czasami nie umieli czytać, nie było telewizji, a jednak była w nich potrzeba uczestniczenia w życiu społeczności. A społeczność to nie tylko piękne, sielankowe obrazy, wesela, chrzciny, kolędowanie. To także mroczne zbrodnie, tajemnice nigdy nie wyjaśnione, sprawy dotyczące kobiet, o których nie mówiono głośno. Te wszystkie kwestie, które były tematami tabu, były tematami pieśni, śpiewanymi w czasie wieczórków – wyjaśnia B. Gałązka. – Te pieśni były często kościelnego pochodzenia, bo kościół katolicki w dobie kontrreformacyjnych misji ewangelizacyjnych często wprowadzał do repertuaru ludowego teksty, które miały ludzi nauczać jak się zachowywać, żeby nie postępować źle i przestrzegały przed konsekwencjami złych czynów – dodaje folklorysta.
Na zakończenie, Małgorzata Glesman, koordynator projektu z ramienia Centrum Kultury w Przemyślu wręczyła dyplomy i drobne upominki uczestnikom, dziękując im jednocześnie za twórcze i kreatywne uczestnictwo w programie Bardzo Młoda Kultura. Dopełnieniem zadania była potańcówka z towarzyszeniem Trzciniocków.
JDK
